ارث زن از منظر فقه حنفی و شافعی
توضیحات
این یک مونوگراف تکمیل بوده که دارای پرپوزل هم میباشد شما میتوانید با پیام گذاشتن در وتسپ ما آن را دریافت کنید
وتسپ:۰۷۹۹۱۱۸۸۳۱
مونوگراف به صورت تضمینی بوده که نیاز به تغیرات ندارد و قبلا دفاع و ارایه شده است
---------------------------------------------
۱) بیان مسأله تحقیق
ارث یکی از مسائل حیاتی و بنیادی در فقه اسلامی است که بر مبنای اصول و قواعد شریعت اسلامی، حقوق و سهم هر یک از وارثان در اموال متوفی تعیین می‌شود. از میان مباحث متعدد ارث، جایگاه و حقوق زنان در نظام ارث اسلامی از دیرباز مورد توجه بوده و گاه با چالش‌ها، شبهات و تفاسیر متنوعی روبه‌رو شده است.در فقه اسلامی، مکتب‌های فقهی گوناگون همچون حنفی و شافعی با وجود بهره‌گیری از منابع مشترک، شامل قرآن، سنت، اجماع و قیاس، در تفسیر و اعمال احکام مرتبط با ارث زنان تفاوت‌هایی دارند. این تفاوت‌ها می‌توانند در تعیین سهم زنان (همسر، دختر، مادر یا خواهر) در موارد مختلف مؤثر باشند. به‌ویژه در شرایط خاص، مانند اشتراک در ارث با دیگر وارثان، یا مواردی که حق زن مشروط به وجود یا عدم وجود برخی از بستگان نزدیک است.علاوه بر اختلافات فقهی، عوامل فرهنگی، اجتماعی و حتی عرف‌های محلی نیز بر نحوه تطبیق این احکام تأثیرگذارند. در بسیاری از جوامع اسلامی، به دلیل ناآگاهی از جزئیات احکام شرعی یا تحت‌تأثیر رسوم نادرست، حقوق زنان در ارث نادیده گرفته می‌شود یا به‌طور ناقص اجرا می‌شود. این مسئله می‌تواند نه‌تنها منجر به تضییع حقوق شرعی زنان شود، بلکه به بروز نزاع‌های خانوادگی، تضادهای اجتماعی و حتی چالش‌های قانونی نیز دامن بزند.در این میان، اهمیت بررسی و تحلیل دیدگاه‌های فقه حنفی و شافعی درباره ارث زنان از آن جهت است که با ارائه تصویری شفاف از شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو مکتب، می‌توان به درک بهتر اصول عدالت‌محور شریعت اسلامی و ارائه راه‌حل‌های عملی برای تطبیق این احکام در جوامع معاصر پرداخت.
۳ ) پرسشهای تحقیق
- دیدگاه فقه حنفی و شافعی درباره ارث زنان چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارد؟
- اختلافات موجود میان این دو مکتب چگونه می‌تواند بر حقوق زنان تأثیر بگذارد؟
- عوامل فرهنگی و اجتماعی چگونه بر اجرای احکام ارث زنان اثرگذار هستند؟
۴) فرضیه تحقیق
- بین احکام ارث زنان در فقه حنفی و شافعی شباهت‌های قابل‌توجهی وجود دارد که ناشی از استفاده مشترک از منابع اصلی شریعت (قرآن و سنت) است.
- اختلافات موجود در احکام فقه حنفی و شافعی درباره ارث زنان، بیشتر در نحوه تفسیر و اعمال جزئیات این احکام دیده می‌شود.
۵) اهمیت موضوع
موضوع ارث زن از منظر فقه حنفی و شافعی به دلیل نقش کلیدی آن در تعیین جایگاه اجتماعی و اقتصادی زنان در جوامع اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بررسی این موضوع به روشن‌سازی حقوق زنان در چارچوب شریعت اسلامی کمک کرده و امکان مقایسه میان دیدگاه‌های دو مکتب فقهی حنفی و شافعی را فراهم می‌سازد.از سوی دیگر، فهم دقیق و تطبیقی این مسئله می‌تواند زمینه‌ساز رفع سوءتفاهم‌ها و ارائه راه‌حل‌هایی برای چالش‌های معاصر مرتبط با حقوق زنان در ارث باشد. همچنین، این موضوع به درک بهتر نقش عدالت اسلامی در تعیین حقوق مالی زنان و جایگاه آنان در خانواده و جامعه کمک می‌کند.
۶) پیشینه تحقیق
موضوع ارث زن در فقه اسلامی همواره مورد توجه فقها و پژوهشگران بوده است. آثار متعددی در این زمینه وجود دارد که هر کدام به تحلیل مبانی و قواعد ارث پرداخته‌اند.در کتب فقهی کلاسیک مانند المبسوط از سرخسی و بدایة المجتهد از ابن رشد، قواعد ارث زن به‌طور مفصل مورد بحث قرار گرفته است. همچنین در کتاب الام امام شافعی و الهداية از مرغینانی به تفصیل به ارث از منظر این دو مکتب پرداخته شده است.
در پژوهش‌های معاصر نیز موضوع ارث زن با رویکردهای جدید حقوقی و تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. مقالاتی که به تفاوت‌های فقه حنفی و شافعی در ارث می‌پردازند، به تحلیل سهم‌بندی‌های مختلف و شرایط خاص ارث زن توجه ویژه‌ای دارند. این تحقیقات زمینه‌ساز درک بهتر تطبیق قوانین شرعی با نیازهای جامعه امروز شده‌اند.با این حال، هنوز نیاز به بررسی جامع‌تر و تطبیقی بین دو مکتب فقهی حنفی و شافعی با تمرکز بر ارث زن احساس می‌شود، که این مونوگراف تلاش دارد به آن بپردازد.
۷) روش تحقیق
این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از کتاب‌های موجود در عرصه حقوق عمومی و منابعی نیز پایان نامه‌ها، مقالات و سایت‌های حقوقی، استفاده شده است.
۸) نوآوری تحقیق
1. مطالعه مقایسه‌ای دقیق بین فقه حنفی و شافعی:
بسیاری از تحقیقات پیشین تنها به تحلیل یک مکتب فقهی یا بررسی کلی برخی موارد ارث زنان پرداخته‌اند. این تحقیق با تمرکز بر مقایسه دقیق و جامع احکام ارث در فقه حنفی و شافعی، به بررسی دقیق تفاوت‌ها و شباهت‌ها در تقسیم ارث زنان در شرایط خاص می‌پردازد. این مطالعه می‌تواند راهگشای فهم بهتر تفسیرهای فقهی مختلف و ارائه تطبیق‌های دقیق‌تر باشد.
2. بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی:
یکی از جنبه‌های نوآورانه این تحقیق، بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی بر اجرای احکام ارث زنان است. این بخش به جنبه‌های عملی و فرهنگی توجه می‌کند که در بسیاری از تحقیقات فقهی نادیده گرفته می‌شود. تحقیق به تحلیل چگونگی تغییرات فرهنگی، نهادهای اجتماعی و چالش‌های حقوقی در اجرای عدالت ارث پرداخته و راهکارهایی برای بهبود وضعیت حقوق زنان ارائه میدهد.
3. تأکید بر عدالت در تقسیم ارث:
این تحقیق تأکید ویژه‌ای بر مفهوم عدالت در تقسیم ارث دارد و نشان میدهد که چگونه تفاوت‌های فقهی می‌توانند در تحقق یا جلوگیری از عدالت در تقسیم ارث زنان اثرگذار باشند. علاوه بر این، تحقیق به چگونگی تطبیق این احکام در جوامع معاصر و عصر جدید پرداخته و می‌تواند به برقراری توازن و عدالت در تقسیم ارث کمک کند.
4. تحلیل تطبیقی در دنیای معاصر:
یکی دیگر از جنبه‌های نوآورانه این تحقیق، تحلیل تطبیقی احکام فقهی ارث در دنیای معاصر است. این بخش به بررسی چالش‌ها و مسائل موجود در تطبیق احکام فقهی با حقوق مدرن و نیازهای جوامع امروز پرداخته و می‌تواند به تدوین راهکارهای جدید برای اجرای صحیح احکام در چارچوب‌های اجتماعی و حقوقی معاصر کمک کند.
5. گسترش آگاهی حقوقی عمومی:
تحقیق نه تنها به مقامات دینی و فقهی بلکه به عموم مردم نیز توجه دارد. هدف این تحقیق، افزایش آگاهی در مورد حقوق زنان در ارث و تشویق به اصلاحات قانونی و اجتماعی است تا بر اساس آموزه‌های شرعی و حقوقی، زنان از حقوق خود در ارث به‌طور کامل بهره‌مند شوند.
۹) سازمان دهی تحقیق
در این تحقیق سه فصل موجود است که در فصل اول مفاهیم و کلیات در فصل دوم مبانی ارث و در فصل سوم ارث زن در فقه حنفی و فقه شافعی مورد بررسی قرار میدهد.
خلاصه تحقیق
این مونوگراف به تحلیل و بررسی موضوع ارث زن از دیدگاه فقه حنفی و شافعی اختصاص دارد. ارث زن یکی از مباحث مهم و حساس در حقوق اسلامی است که تأثیر مستقیم بر جایگاه اجتماعی و اقتصادی زنان در جوامع اسلامی دارد. در این تحقیق، به تبیین مفاهیم مرتبط با ارث، اصول و مبانی فقهی مرتبط با آن و سهم زن در شرایط مختلف (مانند ارث به‌عنوان دختر، همسر، مادر و خواهر) پرداخته شده است. علاوه بر آن، دیدگاه‌های فقهی دو مکتب حنفی و شافعی در این زمینه با تأکید بر تفاوت‌ها و شباهت‌ها مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته‌اند
اشتراک‌گذاری:
