د افغانستان د اقتصادي پرمختک د موانعو او حل لارو بررسي
توضیحات
این یک مونوگراف تکمیل بوده شما میتوانید با پیام گذاشتن به وتسپ ما آن را دریافت کنید
وتسپ:۰۷۹۹۱۱۸۸۳۱
مونوگراف به صورت تضمینی بوده که نیاز به تغیرات ندارد و قبلا دفاع شده است
---------------------------------------------
لومړی څپرکی
د څیړنی کلیات
1 . 1 . د څیړنې مسئله
افغانستان د يوه پېچلي تاريخ لرونكي هېواد په توګه له داخلي او نړيوالو جګړو ځپل شوى دى. د دغه هېواد اقتصاد له ډېرو ننګونو سره مخ دی چې د دې هېواد په وده او پرمختګ باندې ډېر اغېز لري. دا څیړنه د امنیت، فساد، اقتصادي بنسټونو، بندیزونو او بشري بحرانونو په ګډون د افغانستان د اقتصادي پرمختګ پر وړاندې اساسي خنډونه څیړي او څیړي. همدارنګه په دې څیړنه کې به هڅه وکړو چې د دغو خنډونو د لرې کولو او په افغانستان کې د اقتصادي پرمختګ لپاره د حل لارې چارې ولټوو. د دې څیړنې وسعت د بنسټیزو عواملو لکه سیاسي، اقتصادي او جغرافیایي ستونزو څیړل دي، چې موږ به یې هر یو بحث وکړو. د څېړنو ګټه دا ده چې د افغانستان د پرمختګ پر وړاندې پراته خنډونه معلومېږي او که څېړنه ونه شي نو ډېر زیان به وي.
1 . 2 . دڅېړنې موخې
۱- د افغانستان د اقتصادی پرمختګ د خنډونو څېړنه
۲ - د افغانستان د اقتصادي پرمختګ په اړه د رامنځته شویو عواملو څېړنه
۳ - د افغانستان د اقتصادي پرمختګ ستونزو د حل لارې څېړنه
1 . 3 . د څېړنې اهمیت
فقر په افغانستان کې د امنیتي او سیاسي ستونزو د زیاتولو لپاره د یوه مهم عامل په توګه کار کولای شي. پدې برخه کې څیړنه شوی دی اود اقتصادي او ټولنیزو فکتورونو په پوهیدو کې مرسته وکړي چې په ټولنه کې د بې اتفاقۍ او نا رضایتۍ لامل کیږي.د بې وزلۍ په اړه څیړنه د پالیسي جوړونکو او پریکړه کونکو لپاره مهم معلومات چمتو کوي ترڅو پروګرامونه او پروژې ډیزاین کړي ترڅو د فقر کمولو او د افغانانو اقتصادي او ټولنیز هوساینې ته وده ورکړي. فقر کولی شي د خلکو په روغتیا، تغذیه، تعلیم او د ژوند کیفیت باندې خورا جدي اغیزې ولري. د بې وزلۍ په اړه څیړنې کولی شي د خلکو په ژوند باندې د هغې اغیزې په ښه پوهیدو کې مرسته وکړي.
1 . 4 . د څیړنې د آثارو کتنه
1- حقایقی (۱۳۸۷ ) . له ګاونډیو هېوادونو سره د افغانستان اقتصادي او سوداګریزې اړیکې.
دا سړی چې تحقیق یې کړی دې پایلې ته رسیدلی دی: له ګاونډیو هېوادونو سره د افغانستان اقتصادي او سوداګریزې اړیکې هم د افغانستان او هم د ګاونډیو هېوادونو لپاره خورا مهمې دي. دا چې افغانستان په وچه کې راګیر هېواد دی . په بل اړخ کې بیا هندوستان، پاکستان او چین ته تر نورو زیات صادرات شوي وو.د تېر ۲۰۲۱م کال له اګست راهیسې کله چې پخوانی حکومت سقوط شو، پر نوي سرپرست حکومت د نړیوالو بندیزونو له کبله دا وضعیت له خنډونو سره مخ شو. د بېلګې په توګه وروستي آمار ښيي چې یوازې له پاکستان سره د تجارت کلنۍ کچه له ۲.۵ ملیارده ډالرو څخه ۱ ملیارد ډلرو ته راښکته شوې ده، چې یو ستر لامل یې هم د دوستانه پالیسیو نشتون او په افغانستان کې د بانکي سیستم ستونزې دي. همدا راز له ایران سره هم د تجارت کچه لږ تر لږه ۲۰ سلنه راکمه شوې او په تېر ۱۴۰۰ لمریز (۲۰۲۱م) کال کې ۱.۸ ملیارده ډالرو ته رسېدلې ده. که د ایران او افغانستان ترمنځ د ۲۰۲۱م کال د لومړي فصل تجارت د ۲۰۲۲م کال د لومړي فصل له تجارت سره پرتله کړو.
2- تمیم (1398) له ګاونډیو هېوادونو سره د افغانستان سوداګریزې اړیکې له ګاونډیو هېوادونو سره د افغانستان اقتصادي او سوداګریزې اړیکې هم د افغانستان او هم د ګاونډیو هېوادونو لپاره خورا مهمې دي. دا چې افغانستان په وچه کې راګیر هېواد دی، نه یوازې دا چې تر ټولو ډېر تجارت یې له ګاونډیو هېوادونو سره دی، بلکې له نړۍ سره د سوداګرۍ لپاره هم تل پر خپلو ګاونډیو هېوادونو متکي دی. په ورته وخت کې افغانستان بیا د ګاونډیو هېوادونو په ځانګړې توګه پاکستان او ایران لپاره یو مهم بازار دی. سره له دې چې په وروستیو کلونو کې د سوداګرۍ او ترانزیټ په برخه کې پر پاکستان تکیه راکمه شوې ده.
خلاصه تحقیق
د یوې ټولنې اقتصادي او ټولنیز تحول او بدلون د هغې په اقتصادي اړیکو پورې تړاو لري. زیاتره هېوادونه د تولید د عواملو د نامتوازنې توزیع له کبله یو له بل سره تړلي دي. د هېوادونو اقتصادي تړاو دومره غښتلی دی چې حتی په زیاتره مواردو دسرحدې ستونزو او سلیقوي اختلافاتو شتون هم نشي کولای د تجارتي اړیکو د لارې خنډ واقع شي . اقتصادي پرمختګ د تولید د زیاتوالي او د بشري ژوند د اسانتیاوو د زیاتوالي په معنا دی. په حقیقت کې اقتصادي وده د اقتصادي پرمختګ لپاره یو شرط دی، او هر اقتصادي پرمختګ کې اقتصادي وده شامله کی
اشتراکگذاری:
